Konu : Mesleki Denetim Uygulaması hk.
İlgi : Mesleki Denetim Broşürü hakkında 06.07.2021 tarih ve 3749 sayılı yazımız
TMMOB Mimarlar Odası, mimarlık mesleğinin uygulanması ile ilgili kuralların belirlenmesiyle görevli ve zorunlu üyeliğe dayanan, kamu ve toplum yararına çalışan anayasal bir meslek kuruluşudur. Anayasa’nın 124. ve 135. maddeleri ile 6235 sayılı TMMOB Kanunu’nun verdiği yetki ve sorumluluklar çerçevesinde düzenlemeler gerçekleştirmektedir.
Gerek Anayasa’nın 135. maddesi gerekse 6235 sayılı TMMOB Kanunu’nda; “Mesleğin ve meslek mensuplarının kamu yararı doğrultusunda gelişimi, birbirleriyle ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğün ve güvenin hakim kılınması v.b…” amaçlar doğrultusunda; “mesleğin doğru uygulanmasının sağlanması, mimarlık/mühendislik meslek alanlarındaki hizmetlerde, kamunun can ve mal güvenliğinin sağlanması ve korunmasına yönelik denetim ve gözetimlerde bulunulması, hizmetin mimar/mühendis tarafından yapılıp yapılmadığının denetlenmesi, haksız rekabetin önlenmesi…” gibi konularda TMMOB ve bağlı Odalarına görev ve yetki verilmektedir.
Bu bağlamda, 6235 sayılı Kanuna dayalı olarak hazırlanana ve 2 Haziran 2005 tarihli ve 25833 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan TMMOB Mimarlar Odası Serbest Mimarlık Hizmetlerini Uygulama, Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği, “serbest mimarlık hizmetleri üreten mimarlara tescil belgesi verilmesi, tescil belgesi verilen mimarların görev ve sorumlulukları ile mesleki etkinliklerinin denetim kurallarını, serbest mimarlık hizmetlerinin yapılmasında uyulacak kuralları ve uygulamaların tarifini” göstermek üzere düzenlenmiş olan bir yönetmeliktir.
Yönetmelikte yapılan düzenlemelerle tanımlanan mesleki denetim, “mesleki uygulamalarda kamu yararını, meslek haklarını ve etiğini korumak, eser sahibi mimarın 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundan gelen müelliflik haklarını gözetmek, haksız rekabeti önlemek, mesleki sorumlulukları tanımlamak ve mesleki değerlendirmeye esas sicilleri tutmak” amaçları ile yapılmaktadır.
Yönetmeliğin “Mesleki denetimin yapılmasında uyulacak esaslar” başlıklı 18. maddesine göre mimari proje hizmetine ilişkin; “Mimarlar Odasının mesleki denetim yapmaya yetkili birimleri, mesleki denetimi bir kamu kurumu niteliğinde olan Mimarlar Odasının tüzel kişiliği adına yaparlar. Mimar, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde tanımlanan serbest mimarlık hizmetlerinin ilgili şartnamelerinde belirlenen zorunlu iş aşamalarını mesleki denetime sunmakla yükümlüdür.” hükümleri yer almaktadır.
TMMOB Mimarlar Odası Ana Yönetmeliği’nin Şube Yönetim Kurullarının görev ve yetkileriyle ilgili 64. maddesinin (t) bendinde; “Şubeye kayıtlı üyelerin kayıtlarını tutmak, ayrıca büro tescil ve diğer gerekli mesleki denetim kayıtlarını düzenlemek,” hükmü yer almaktadır.
Aynı Yönetmeliğin Temsilciliklerin görev, yetki ve sorumluluklarıyla ilgili 76. maddesinin (c) bendinde; “Projelendirme ve yapı üretiminin niteliğini iyileştirmek, üyelerin işverenle ilişkilerini düzene sokmak ve bu ilişkilerde hak ve çıkarları karşılıklı olarak korumak amacıyla sürdürülen mesleki denetim uygulamasını yürütmek,” hükmü yer almaktadır.
Yukarı belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca; serbest mimarlık hizmetlerini yürüten mimar; iş sahibinin, yapı denetim kuruluşlarının, ilgili idarenin, inşaat ve kullanma izni veren mercilerin isteklerine bağlı olmaksızın, ilgili yönetmelik kapsamındaki tüm serbest mimarlık hizmetlerini Mimarlar Odasının mesleki denetimine sunmakla yükümlüdür. Mimarlar Odasının Şubeleri, Temsilcilikleri ve Oda Temsilcileri de, mesleki denetim uygulamasını mevzuatta belirtilen hükümler doğrultusunda yürütmekle görevlidir.
Bu çerçevede, üyelerimizin mesleki denetimin yasal dayanağı ve amaçları konusunda bilgilendirilmesi, mesleki denetimin isteğe bağlı değil, ilgili yönetmelik gereği zorunlu olduğunun ve üyelerimize sağlayacağı faydaların hatırlatılması ve mesleki denetim uygulamasının yaygınlaştırılması amaçlarıyla hazırlanarak tarafınıza iletilen “Mesleki Denetim Broşürü”nün, gerek web sayfası-sosyal medya uygulamaları üzerinden duyurulması gerekse birimlerimizi ziyaret eden üyelerle elden paylaşılması konusunda hassasiyet gösterilmesi gerekmektedir.
Saygılarımızla.
Sinan TÜTÜNCÜ
Genel Sekreter